- Το άγχος δεν είναι απαραίτητα κάτι αρνητικό—μερικές φορές μας βοηθάει να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες.
- Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και ελλειμματική προσοχή ίσως δυσκολεύονται να συνειδητοποιήσουν ότι χρειάζονται βοήθεια για να διαχειριστούν το άγχος τους.
- Υπάρχουν τρόποι για να βοηθήσετε το παιδί σας να διαχειριστεί το άγχος του τόσο στο σπίτι όσο και στο σχολείο.
Τι είναι το άγχος;
Το άγχος αποτελεί κομμάτι της καθημερινότητας για τους περισσότερους ανθρώπους. Είναι ο τρόπος που χρησιμοποιεί το σώμα μας για να αντιμετωπίσει πολλές δυσκολίες. Με την εμφάνιση του άγχους, η καρδιά αρχίζει να χτυπάει πιο δυνατά, οι παλάμες ιδρώνουν και ο οργανισμός είναι έτοιμος για δράση.
Σε κάποιες περιπτώσεις, το άγχος μπορεί να λειτουργήσει ως θετικός παράγοντας. Μπορεί να μας παρακινήσει και να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που εμφανίζονται. Ένα παράδειγμα είναι το άγχος που εμφανίζεται πριν τα διαγωνίσματα. Τα περισσότερα παιδιά ξέρουν ότι θα νιώσουν ικανοποίηση αν τα πάνε καλά, και αυτό τους παρακινεί να μπουν στη διαδικασία να αντιμετωπίσουν αυτό που τους αγχώνει.
Το άγχος όμως μπορεί να λειτουργήσει και σαν αρνητικός παράγοντας και αυτό συμβαίνει όταν δεν μπορούμε να διαχειριστούμε τις προκλήσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε ή όταν μας εμποδίζει να δώσουμε τον καλύτερό μας εαυτό. Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και ελλειμματική προσοχή έρχονται συχνά αντιμέτωπα με αυτή την πλευρά του άγχους. Σε αντίθεση με τους περισσότερους συνομηλίκους τους, δεν είναι εύκολο να θυμηθούν και έτσι δυσκολεύονται να βρουν κίνητρο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, αντί να ενθουσιαστούν για ένα καινούριο γεγονός, όπως ένα μεγάλο πάρτι, μπορεί να πανικοβληθούν και να λειτουργήσουν ανεξέλεγκτα. Ή μπορεί και να μπλοκάρουν εντελώς, αφού βλέπουν κάθε καινούρια πρόκληση ως μία ακόμα προοπτική για αποτυχία.
Γιατί μπορεί να νιώσουν άγχος τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και ελλειμματική προσοχή
Τα παιδιά με μαθησιακές διαταραχές και ελλειμματική προσοχή αντιμετωπίζουν τις ίδιες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν και οι συνομήλικοί τους, θέματα που σχετίζονται με το σχολείο, την κοινωνική τους ζωή και την οικογένεια. Αντιμετωπίζουν ωστόσο και κάποιες επιπλέον δυσκολίες που αυξάνουν ακόμα περισσότερο την απογοήτευση και την αγωνία τους.
Στο σχολείο: Για ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες και ελλειμματική προσοχή, το άγχος στο σχολικό πλαίσιο μπορεί να έχει πολλές διαφορετικές αιτίες, όπως μία χαοτική τάξη, ασαφείς οδηγίες για τις εργασίες που έχει για το σπίτι, ο φόβος της αποτυχίας ή ακόμα και το να του απευθυνθεί ο λόγος κατά τη διάρκεια του μαθήματος.
- Ενώ άλλοι μαθητές μπορεί να ανυπομονούν να φτάσει η σειρά τους για να κάνουν ανάγνωση, ένα παιδί με δυσλεξία μπορεί να αγχώνεται στην ιδέα και μόνο.
- Η γυμναστική μπορεί να είναι μία ευχάριστη δραστηριότητα για τα παιδιά με πολλή ενέργεια, αλλά ένα παιδί με δυσκολίες στις κινητικές δεξιότητες μπορεί να φοβάται ότι οι συμμαθητές του θα το κοροϊδέψουν.
Στο σπίτι: Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και ελλειμματική προσοχή γενικά λειτουργούν καλύτερα όταν ξέρουν τι να περιμένουν και όταν δεν υπάρχουν μεγάλες αλλαγές στην καθημερινότητά τους. Οποιαδήποτε αλλαγή στη ρουτίνα της οικογένειας ή το αίσθημα της αποδιοργάνωσης μπορεί να τους προκαλέσει πολύ άγχος, όπως και το να βρίσκονται για πολλή ώρα σ` ένα περιβάλλον όπου δεν υπάρχουν σαφείς κανόνες για το τι πρέπει να κάνουν.
Αντίστοιχα, ένα παιδί που δυσκολεύεται πολύ στο σχολείο, μπορεί να νιώσει πίεση αν όλα του τα απογεύματα είναι γεμάτα με εξωσχολικές δραστηριότητες ή αν επιστρέφοντας σπίτι, νιώθει ότι οι γονείς του έχουν υπερβολικές απαιτήσεις.
Σε κοινωνικό επίπεδο: Οι περισσότεροι νέοι θέλουν να εντάσσονται επιτυχώς στις ομάδες, κάτι που μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολο για τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και ελλειμματική προσοχή. Ίσως το παιδί αισθάνεται άβολα όταν μπαίνει στο τμήμα ένταξης ή όταν του δίνεται παραπάνω χρόνος για να γράψει ένα διαγώνισμα, και μπορεί να δυσκολεύεται στο να βρει κάποιον για να κάνει παρέα στο διάλειμμα.
Πώς επηρεάζει το άγχος τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και ελλειμματική προσοχή
Το άγχος εμφανίζεται στα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και ελλειμματική προσοχή με τον ίδιο τρόπο που εμφανίζεται σε κάθε άλλον. Υπάρχουν όμως κάποιες διαφορές:
- Ίσως να μην συνειδητοποιούν ότι έχουν άγχος. Αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην τάξη ή κάθονται μόνα τους στο διάλειμμα, αλλά αγνοούν ή αρνούνται το πρόβλημα.
- Δεν αναζητούν υποστήριξη από τους φίλους τους.
Η αναζήτηση βοήθειας από φίλους είναι ένας συνηθισμένος τρόπος να αντιμετωπίζει κανείς τις δύσκολες καταστάσεις. Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και ελλειμματική προσοχή όμως δεν το συνηθίζουν, είτε γιατί προσπαθούν να αγνοήσουν την κατάσταση, είτε γιατί έχουν λίγους φίλους.
Συνηθίζεται τα παιδιά αυτά να επιλέγουν να κάνουν παρέα με συνομηλίκους που αντιμετωπίζουν παρόμοιες δυσκολίες. Αυτό όμως σημαίνει ότι είναι πιθανό οι φίλοι τους να μην είναι σε θέση να τους βοηθήσουν με αποτελεσματικό τρόπο, καθώς προσπαθούν και οι ίδιοι να διαχειριστούν τα δικά τους θέματα.
Πιθανά σημάδια άγχους
Υπάρχει μεγάλη περίπτωση το παιδί σας να μην ζητήσει βοήθεια από μόνο του, γι’ αυτό είναι σημαντικό να έχετε τον νου σας σε κάποια σημάδια που υποδηλώνουν άγχος. Κάποια από αυτά είναι:
- Αισθητή μείωση της προσπάθειας που καταβάλλει στο σχολείο.
- Το να μην θέλει να πάει σχολείο ή να βρίσκει δικαιολογίες για να αποφύγει τα διαγωνίσματα.
- Αξιοσημείωτη αλλαγή στη συμπεριφορά του, όπως συχνές εναλλαγές στη διάθεση ή απροσεξία.
- Το να αγνοεί τα καθήκοντά του.
- Διαταραχές συμπεριφοράς.
- Ανώριμη συμπεριφορά ή συμπεριφορά που δεν αντιστοιχεί στην ηλικία του.
- Συχνή παραίτηση ή ξεσπάσματα.
- Σταδιακή αποστασιοποίηση από οικογένεια και φίλους.
- Υπερκινητικότητα (νευρικές κινήσεις, δικαιολογίες για να σηκωθεί από τη θέση του, έλλειψη συγκέντρωσης, το να είναι επιρρεπής στα ατυχήματα και συχνοί αναστεναγμοί).
- Αβάσιμοι φόβοι.
- Παράπονα ότι νιώθει κουρασμένος ή άρρωστος.
- Διαταραχές ύπνου.
- Το να τρώει να νύχια του.
- Εμφάνιση αλλεργιών και κρίσεις άσθματος.
- Χρήση ουσιών.
- Αυτοτραυματισμοί, όπως το κόψιμο του δέρματος.
- Κατανάλωση υπερβολικά μικρής ή υπερβολικά μεγάλης ποσότητας φαγητού.
Πώς μπορείτε να βοηθήσετε
Αν νομίζετε ότι το παιδί σας έχει αυξημένο επίπεδο άγχους, υπάρχουν πολλοί τρόποι να βοηθήσετε.
Να μιλάτε και να το ακούτε συνεχώς. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να σας λέει πότε αισθάνεται συναισθηματικά φορτισμένο και κρατήστε ενημερωμένους τους δασκάλους του.
Στηρίξτε συναισθηματικά το παιδί σας. Επιβραβεύστε το ακόμα και για τα μικρά επιτεύγματα, ώστε να νιώθει τακτικά το αίσθημα της επιτυχίας. Προσπαθήστε να του παρέχετε ένα όσο το δυνατό πιο δομημένο περιβάλλον στο σπίτι και προετοιμάστε το για τις επικείμενες αλλαγές, όταν τις γνωρίζετε.
Ενισχύστε την υγεία του. Η σωματική άσκηση, οι καλές διατροφικές συνήθειες και η ξεκούραση συμβάλλουν στο να μείνει το παιδί σας δυνατό. Προτρέψτε το να λάβει μέρος σε διάφορες σχολικές δραστηριότητες σταδιακά, ώστε να έχει τον χρόνο να ενταχθεί σε κάθε μία ξεχωριστά.
Διδάξτε του τρόπους αντιμετώπισης.Χωρίστε τις μεγάλες εργασίες σε επιμέρους τμήματα και χρησιμοποιήστε τα λάθη ως ευκαιρία για να μάθει το παιδί μέσα από αυτά. Μπορείτε να σκεφτείτε μαζί τι θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά ώστε τα αποτελέσματα την επόμενη φορά να είναι καλύτερα. Χρησιμοποιήστε παιχνίδια ρόλων για να βοηθήσετε το παιδί να μάθει να αισθάνεται άνετα ακόμα και σε καταστάσεις που του προκαλούν άγχος, όπως το να ζητήσει βοήθεια από τον δάσκαλο ή να βγει στην αυλή του σχολείου μόνο του.
Αναζητήστε νέους τρόπους αντιμετώπισης.Οι ομάδες κοινωνικών δεξιοτήτων μπορούν να βοηθήσουν το παιδί σας να αποκτήσει αυτοπεποίθηση και να υιοθετήσει μεθόδους για να αντιμετωπίζει τις καταστάσεις που το δυσκολεύουν. Συμμετέχοντας σε μία τέτοια ομάδα, τα παιδιά συνειδητοποιούν ότι πολλοί συνομήλικοί τους αντιμετωπίζουν παρόμοιες δυσκολίες με τις δικές τους. Μία άλλη προτεινόμενη μέθοδος είναι η συμμετοχή του παιδιού σε ομάδες όπου για γιόγκα, διαλογισμό ή τεχνικές αναπνοής.
Οι ειδικοί σε θέματα ψυχικής υγείας που ασχολούνται με παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και ελλειμματική προσοχή μπορούν επίσης να προτείνουν τρόπους για να αναπτυχθούν οι απαραίτητες δεξιότητες για τη διαχείριση του άγχους.
Σε μερικές περιπτώσεις το άγχος μπορεί να αποτελεί ένδειξη για κάποια άλλη διαταραχή όπως νευρικότητα ή κατάθλιψη. Αν έχετε σχετικές ενδείξεις, καλό θα ήταν να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό.
Σημεία κλειδιά
- Ένα δομημένο πλαίσιο στο σπίτι με σταθερές ρουτίνες στην καθημερινότητα μπορεί να συμβάλλει στη μείωση του άγχους στο σχολείο.
- Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και ελλειμματική προσοχή συχνά δεν συνειδητοποιούν ότι χρειάζονται βοήθεια, οπότε να έχετε το νου σας για πιθανά σημάδια άγχους στο παιδί.
- Οι ειδικοί μπορούν να σας βοηθήσουν να καταλάβετε τι αγχώνει το παιδί σας και να προτείνουν μεθόδους ώστε να μάθει να αντιμετωπίζει το άγχος του.
